Obesitaspreventie moet vicieuze cirkels doorbreken: ‘Er is een rigoureus andere aanpak nodig’

Het obesitasbeleid in Nederland richt zich al jaren voornamelijk op meer bewegen en kiezen voor gezondere voeding. Terwijl dit slechts enkele oorzaken zijn. ‘De huidige, vaak persoonsgebonden aanpak is een druppel op de gloeiende plaat’, zeggen onderzoekers Fleur ter Ellen en Joost Oude Groeniger van het Erasmus MC. ‘Om de obesitaspandemie te keren is het cruciaal om juist de vicieuze cirkels in deze wijken te doorbreken.’ 

Als er niets verandert, heeft maar liefst 64 procent van de Nederlanders in 2050 overgewicht of obesitas, waarschuwt het RIVM. De maatregelen die nu in het Nationaal Preventieakkoord staan, lijken deze toename niet te kunnen stoppen. Bovendien komen overgewicht en obesitas de afgelopen 30 jaar onevenredig veel voor in wijken waar mensen minder te besteden hebben. Hoe komt het dat de toename juist daar zo sterk is?  

De onderliggende oorzaken van obesitas  

Om deze vraag te kunnen beantwoorden, keken onderzoekers van het Erasmus MC en Amsterdam UMC samen met dertien experts uit de publieke gezondheidszorg naar de verschillende maatschappelijke oorzaken van het stijgend aantal mensen met obesitas in deze stedelijke wijken. ‘We hebben niet naar alle oorzaken apart gekeken, maar naar het totaal van alle factoren als geheel. Als systeem,’ legt Fleur uit. 

Ook maakten de onderzoekers een visuele weergave van de verbanden tussen alle factoren, zoals het grote aanbod van ongezonde voeding, het complexe socialezekerheidsstelsel en de kloof tussen verschillende groepen in de samenleving. Dit leverde volgens Fleur en Joost een vernieuwende kijk op de onderliggende oorzaken op. ‘Je ziet hierdoor namelijk in één oogopslag hoe verschillende factoren in dit obesogene systeem met elkaar verbonden zijn.’